Virtueel congres over revalidatie bij MS

Op 4 en 5 december vond het jaarlijkse congres over revalidatie bij MS plaats (RIMS). Meer dan 250 zorgverleners uit 26 landen hadden zich ingeschreven voor dit virtuele congres. Op beide dagen spraken onderzoekers van het MS Centrum Amsterdam, bijvoorbeeld over cognitieve gedragstherapie en over het meten van hersennetwerken met MRI. Professor Vincent de Groot, revalidatie arts bij het MS Centrum Amsterdam, heeft het hele congres vanuit huis gevolgd. Wat is hem het meeste opgevallen? 

Cognitieve gedragstherapie

Marieke de Gier vertelde over hoe cognitieve gedragstherapie (CGT) voor het verminderen van vermoeidheid bij MS ook online gevolgd kan worden. Mensen kunnen vanuit huis online modules volgen. Ze krijgen daarbij begeleiding van een therapeut, via e-mail en met een paar face-to-face sessies. Deze gesprekken kunnen ook via videobellen plaatsvinden. De online behandeling is al drie jaar geleden ontwikkeld en sindsdien gebruikt in onderzoek. De voordelen in deze tijd van de Corona-crisis nog duidelijker. Dat online behandelen voordelen heeft is duidelijk, maar we weten nog niet of het net zo effectief is als cognitieve gedragstherapie in de spreekkamer. Vandaar dat dit wordt onderzocht in de e-TREFAMS studie. Daarin volgen mensen met MS met vermoeidheidsklachten face-to-face CGT, of online CGT (MS Fit). Na 20 weken en na een jaar worden de effecten gemeten en met elkaar  vergeleken.

Hersennetwerken en cognitie

Ongeveer 43 tot 70% van alle mensen met MS krijgt tijdens zijn of haar ziekte te maken met cognitieve problemen. Met cognitie worden de hogere denkfuncties bedoeld, zoals geheugen, concentratie en aandacht. Tijdens dagelijkse bezigheden, zoals het werk, een studie of het gezinsleven, wordt een beroep gedaan op deze cognitieve vaardigheden. De impact op het dagelijks leven van cognitieve stoornissen bij MS kan groot zijn. Menno Schoonheim gaf een presentatie over wat voor soort schade we kunnen zien met MRI en hoe deze veranderingen samenhangen met cognitieve stoornissen en revalidatie bij MS. Cognitieve stoornissen bij MS zijn natuurlijk gerelateerd aan de schade die MS toebrengt aan de hersenen, maar dan vooral de hersenkrimp (atrofie). Daarnaast lijken mensen met MS met cognitieve stoornissen een overbelast en minder dynamisch hersennetwerk te hebben. Voorlopige resultaten van onderzoek naar cognitieve revalidatie wijzen erop dat deze behandelingen de hersenfunctie mogelijk kunnen veranderen maar deze lijken het beste te werken als het hersennetwerk nog niet sterk overladen is.

Opvallendste ontwikkelingen

Vincent de Groot zat op vrijdag in een paneldiscussie en op zaterdag was hij voorzitter de sessie wat is hem het meeste opgevallen? ‘Mij vielen twee belangrijke onderwerpen op. Ten eerste de snelgroeiende technologische mogelijkheden. Hierdoor kunnen we allerlei gegevens, van MRI tot informatie over het dagelijks functioneren, steeds slimmer verzamelen en beter analyseren. Dit helpt om het functioneren van mensen met MS beter te begrijpen en betere revalidatiebehandelingen te ontwikkelen. Ten tweede, dat revalidatiebehandelingen nog meer gepersonaliseerd zouden moeten worden. Dat betekent een goede analyse van de persoonlijke situatie, en vervolgens - rekening houdend met de wensen van de patiënt - een gerichte revalidatiebehandeling starten. Nu is dat laatste zeker niet nieuw in Nederland, maar we moeten het nog beter gaan doen.’