Werk meer dan leefstijl oorzaak ervaren gezondheidsverschillen tussen arm en rijk

Mensen met een lage sociaaleconomische positie leven gemiddeld tot wel 18 jaar korter in goede gezondheid dan mensen met een hoge sociaaleconomische positie. Zwaar lichamelijk en psychisch werk, zoals veel tillen en weinig autonomie, dragen voor ongeveer een derde bij aan de minder goed ervaren gezondheid van mensen met een lage sociaaleconomische positie. Leefstijlfactoren, zoals voeding, bewegen en roken, lijken een kleiner deel van deze verschillen te verklaren. Dit gold voor studies die een lage sociaaleconomische positie definieerden als een lage opleiding en voor studies die dit definieerden als laag inkomen of laaggeschoold werk. Dit blijkt uit een grote literatuurstudie van het Amsterdam UMC, locatie VUmc. Onderzoeker Gerben Hulsegge: "Deze bevindingen onderschrijven het belang om beleid te maken om werkomstandigheden van werknemers met belastende beroepen te verbeteren." De studie, uitgevoerd met de Vrije Universiteit, Erasmus MC en RIVM, is vandaag gepubliceerd in het Scandinavian Journal of Work, Environment & Health.

In hoeverre dragen werkomstandigheden en leefstijl bij aan sociaaleconomische ervaren gezondheidsverschillen? Deze vraag werd beantwoord door 27 wetenschappelijke artikelen samen te vatten. Ongunstige lichamelijke en psychosociale werkomstandigheden verklaarden ongeveer een derde van de verschillen in ervaren gezondheid tussen werknemers met een lage en hoge sociaaleconomische positie. Niet alle psychosociale werkomstandigheden droegen bij aan de gezondheidsverschillen. Hulpbronnen zoals autonomie en beloning waren van belang, maar overwerk en te grote werkdruk waren niet van belang. Leefstijlfactoren verklaarden ongeveer een vijfde van de ervaren gezondheidsverschillen. Het is opvallend dat leefstijlfactoren een minder groot deel lijkt te verklaren dan de werkfactoren.

Preventie
Deze studie laat zien dat bij werknemers met een lage sociaaleconomische positie  werkomstandigheden een belangrijke bijdrage leveren aan de beperkte ervaren gezondheid. Het gaat hier om miljoenen Nederlanders. Dit benadrukt het belang om interventies te ontwikkelen die zich niet alleen op leefstijl richten, maar ook de werkomstandigheden verbeteren onder mensen met een lage sociaaleconomische positie.

Kanttekening
De onderzoekers vonden dat slechts 6 studies mensen in de tijd hadden gevolgd. Hierdoor is de gevonden gemiddelde bijdrage van zowel werk als leefstijlfactoren aan sociaaleconomische gezondheidsverschillen wellicht een overschatting van de werkelijkheid. Uit eerdere studies blijken andere factoren ook een belangrijke bijdrage te leveren aan gezondheidsverschillen, zoals de toegankelijkheid en de kwaliteit van gezondheidszorg, en woon- en leefomstandigheden.