Onderzoek afdeling Ethiek, Recht & Humaniora
De afdeling Ethiek, Recht & Humaniora heeft twee onderzoekslijnen, te weten Ethiek & Reflectie en Participatie & Diversiteit.
Ethiek & Reflectie
De onderzoekslijn Ethiek & Reflectie stelt zich ten doel om ethiek en ethische reflectie in de gezondheidszorgpraktijk te bevorderen. De onderzoekslijn omvat praktijkgericht, beleidsrelevant en theoretisch onderzoek naar specifieke ethische vraagstukken in de zorg zoals dwang en drang, levensbeëindiging, wilsonbekwaamheid, maar ook alledaagse ethische kwesties rond zorg en bejegening. Tevens wordt onderzoek gedaan naar methoden, implementatie en evaluatie van ethiekondersteuning en reflectie op de werkvloer waaronder moreel beraad & ethiek commissies, training van gespreksleiders, effectstudies van ethiekondersteuning, begeleiding en monitoring van implementatieprocessen.
Lopende projecten
ASCOT-NL: Project naar de betekenis en evaluatie van kwaliteit van leven van thuiswonende ouderen.
Moreel beraad project in psychiatrie: Het effect van moreel beraad op de teamcultuur en professionalisering van teams in de forensische psychiatrie.
Omgaan met morele dilemma's in de jeugdzorg: Omgaan met morele dilemma's in de jeugdzorg, moreel beraad als hulpmiddel voor reflectie en dialoog.
Participatie & Diversiteit
De onderzoekslijn Participatie & Diversiteit beoogt de positie van patiënten/cliënten en minderheden in de gezondheidszorg te versterken, zodat de zorg meer wordt afgestemd op hun behoeften, kwetsbaarheden en mogelijkheden. De onderzoekslijn omvat onderzoek naar de perspectieven en participatie van cliënten in de gemeenschap, zorg, beleid en wetenschappelijk onderzoek. Dit omvat fundamenteel onderzoek naar de theoretische verankering van cliëntparticipatie en empowerment in zorg- en dialogische ethiek, methodologie-ontwikkeling, interventie- en effectstudies en implementatieonderzoek. Daarnaast wordt onderzoek verricht naar de interculturalisatie van de medische opleiding, en de culturele sensitiviteit en diversiteit in zorgorganisaties.
Lopende projecten
Ervaringsdeskundigen VGZ bij Cordaan: Onderzoeksproject ervaringsdeskundigen.
Gezond zorgen?: Een participatief project over gezondheid en welzijn van zorgmedewerkers, vrijwilligers en mantelzorger in de context van onzeker werk in de (ouderen)zorg.
The Meaning of Sport in Times of Health and Illness: Onderzoeksproject naar de betekenis van sport in tijden van gezondheid en ziekte.
Dialogische en zorg-ethische benadering van ethiek
Het onderzoek in de beide onderzoekslijnen is gegrond in een dialogische en zorg-ethische benadering van ethiek: goede zorg wordt in en met zorgpraktijken vormgegeven door middel van dialoog en met erkenning van de wederzijdse afhankelijkheden tussen betrokkenen. Het onderzoek is interactief en wordt samen met onderzoekspartners in het veld door middel van dialoog over doelen en resultaten van onderzoek vormgegeven en uitgevoerd. In beide onderzoekslijnen wordt gebruik gemaakt van een combinatie van empirische onderzeksmethoden en normatief-theoretische analyses in (transformatieve) mixed methods designs.
Er is een sterke synergie tussen beide onderzoekslijnen, zowel inhoudelijk als onderzoeksmethodisch. Reflectie, en de bevordering ervan, vormt een wezenlijk onderdeel in het onderzoek naar participatie en diversiteit. Participatie, en het stimuleren van deelname van minder gehoorde stemmen, is onderdeel van het dialogisch ethiekonderzoek. Het onderzoek is zowel gericht op hulpverlening in de eerste lijn en de chronische zorg, waaronder de zorg voor chronisch zieken en gehandicapten, de psychiatrie, de ouderenzorg, en de zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen, als op de tweede lijn (ziekenhuizen).
Prof. dr. Tineke Abma, Coördinator Onderzoek
E-mail: t.abma@vumc.nl