Ambitieus onderzoek om progressie bij MS beter te begrijpen en uiteindelijk te stoppen

Een team van onderzoekers van het MS Centrum Amsterdam gaat de komende jaren onderzoek doen om de langzame achteruitgang (progressie) bij MS beter te begrijpen en uiteindelijk te stoppen. Het onderzoek is deels gefinancierd door Stichting MS Research via de achtste programmasubsidie en deels door donateurs van het dataprogramma Kracht van Data.

vlnr: Tiantong Zhao, Linde Holwerda, Maartje Alting, Pien Schipper en Lena Nieswandt

Data verzamelen
Een promovendus op de programmasubsidie Pien Schipper werkt samen met twee andere promovendi, Maartje Alting en Linde Holwerda, aan het verzamelen van data van verschillende patiëntengroepen (cohorten):

• PrograMS cohort: dit bijzondere cohort volgt al bijna 25 jaar een groep van ruim 300 mensen met MS en 100 mensen zonder MS. Om de vijf jaar komen zij langs voor uitgebreide metingen, waardoor onderzoekers een uniek inzicht krijgen in het lange termijn verloop van de ziekte.

• Project Y: een uniek cohort van mensen met MS die allemaal in 1966 in Nederland geboren zijn. Voor deze groep van 400 mensen met MS geboren in 1966 en 125 zonder MS geboren in 1965-1967 wordt nu een tweede meetronde georganiseerd, wat waardevolle vergelijkingsgegevens oplevert.

• SOMScog: een groep patiënten met cognitieve klachten die in de afgelopen jaren een onderzoeksdag hebben gehad worden teruggevraagd voor een meetdag.

• PIRA cohort (Progression Independent of Relapse Activity): een nieuw cohort waarvoor 150 mensen met MS worden uitgenodigd die achteruitgaan zonder dat er aanwijsbare ontstekingen in de hersenen aanwezig zijn. Dit cohort is onderdeel van een nieuw spreekuur voor mensen met MS die merkbaar achteruitgaan en graag behandeladvies willen ontvangen.

Naast het verzamelen van de data zullen de promovendi tijdens hun promotieonderzoek analyses doen van een deel van de data. Meerdere arts-onderzoekers en data-unit medewerkers zijn betrokken bij het verzamelen van de data.

Inzoomen op cellulaire processen bij progressie
Lena Nieswandt, de tweede promovendus op de programmasubsidie, zal zich vooral richten op de ziekteprocessen die ten grondslag liggen aan langzame achteruitgang bij MS. Door meer kennis over de ziekteprocessen die progressie veroorzaken wordt duidelijker welke behandelingen het effectiefste zijn om de progressie te stoppen.

Tiantong Zhao, post-doc op de programmasubsidie, zal onderzoek doen naar de rol van een specifiek hersengebied, de choroid plexus bij progressieve MS. Het project bestaat uit verschillende onderdelen. Zo brengt ze onder andere het cellulaire netwerk van de plexus bij progressieve MS in kaart. Daarnaast ontwikkelt ze een in vitro model van de plexus, waarmee ze in kweekbakjes MS-achtige omstandigheden kan nabootsen om zo cellulaire interacties te bestuderen. Het onderzoek van Tiantong is een samenwerking met het MS Centrum Noord Nederland waar een analist vanaf 2026 aan hetzelfde project werkt.

Gezamenlijk doel: stoppen van progressie
Alle onderzoekers werken aan projecten die zich richten op hetzelfde einddoel: het stoppen van de langzame achteruitgang bij MS. Door verschillende cohorten en invalshoeken te combineren, hopen de onderzoekers nieuwe inzichten te verkrijgen die kunnen leiden tot betere behandelingen. De eerst stap is het schrijven van de onderzoeksprotocollen en het laten goedkeuren door de medisch ethische toetsingscommissie. Daarna kan gestart worden met het uitnodigen van de deelnemers. De data en materialen die dankzij deze cohorten van mensen met MS verzameld worden, zullen ook door andere onderzoekers binnen het MS Centrum Amsterdam gebruikt worden. Hiermee is het faciliterend voor het gehele centrum.

Financiering
De financiering van twee promovendi is mogelijk gemaakt door een programmasubsidie van Stichting MS Research, zie ook. De postdoc en de analist worden betaald vanuit een bonussubsidie behorende bij deze programmasubsidie. De financiering van de twee andere promovendi en de kosten van alle metingen komen uit donaties aan het fondsenwerfprogramma "Kracht van Data". Dit programma maakt het mogelijk om op grote schaal gegevens te verzamelen en te analyseren. Deze metingen, zoals MRI-scans, bloedafname en oogscan en de opslag van de materialen, zoals bloed en hersenvloeistof zijn niet declarabel en worden door het MS Centrum Amsterdam betaald uit Kracht van Data.

Wilt u helpen om de dataverzameling compleet te maken, doneer via Steun Ons - Stichting Steun MS Centrum Amsterdam