Cognitieve problemen bij MS meten

Ruim de helft van de mensen met multiple sclerose (MS) heeft cognitieve problemen. Hoe kun je cognitieve problemen meten en vervolgen in de tijd, zodat je op tijd de juiste behandeling kan aanbieden? Dit onderzocht onderzoekster Maureen van Dam en ze vond dat door het combineren van bloedonderzoek en MRI-beelden je beter kan bepalen wie wel of geen cognitie stoornis heeft. De resultaten zijn gepubliceerd in Journal of Neurology.

Cognitieve problemen bij MS omvatten vooral problemen met geheugen, aandacht en concentratie. Deze problemen hebben een grote negatieve impact op de kwaliteit van leven van de persoon met MS en zijn/haar naasten. Het voorspellen van cognitieve achteruitgang bij mensen met MS is nog niet mogelijk. Een deel van de cognitieve veranderingen kan verklaard en voorspeld worden aan de hand van schade zichtbaar op MRI-beelden van de hersenen, maar hiermee kan je nog niet op individueel niveau voorspellen wie cognitieve problemen heeft of krijgt.

Speciaal spreekuur
Voor dit onderzoek heeft Maureen van Dam de gegevens van mensen met MS onderzocht die de Second Opinion MS en Cognitie (SOMSCOG) spreekuur bezochten vanwege problemen met hun cognitie. Tijdens hun bezoek kregen zij een neuropsychologisch onderzoek, een MRI-scan en werd er bloed afgenomen. In het bloed is gekeken naar de aanwezigheid van bepaalde eiwitten, namelijk neurofilament light (NfL) en glial fibrillary acidic protein (GFAP). Beiden zijn zogenaamde biomarkers voor schade aan hersenweefsel. Of deze ook iets zeggen over het cognitief functioneren was tot nog toe nauwelijks onderzocht. Van Dam vergeleek de resultaten van de bloedmetingen met de gegevens van de MRI-beelden en de resultaten van het neuropsychologisch onderzoek.

Samen meer
Het bleek dat de combinatie van de hersenweefselafbraak zichtbaar op MRI-beelden en de hoeveelheid NfL eiwit in het bloed beter voorspelde of iemand last heeft van cognitieve problemen door de MS dan de metingen op zichzelf. Deze bevinding is belangrijk voor mensen met MS, omdat een bloedmeting in combinatie met een MRI-scan een waarschuwingssignaal voor denkproblemen kan worden. Aanvullend onderzoek is nodig, maar mogelijk kan het in de toekomst gebruikt worden om het effect van MS-medicatie op cognitie te meten. In een vervolgonderzoek zal worden onderzocht of de combinatie tussen MRI- en bloedonderzoek ook cognitieve problemen in de toekomst kan voorspellen.

Het speciale spreekuur voor cognitie bij MS is mogelijk gemaakt door een subsidie van Stichting MS Research gefinancierd door MoveS (Stichting Klimmen tegen MS) en donateurs van het MS Centrum Amsterdam.

Publicatie:
A multimodal marker for cognitive functioning in multiple sclerosis: the role of NfL, GFAP and conventional MRI in predicting cognitive functioning in a prospective clinical cohort
Maureen van Dam et al., Journal of Neurology