De chirurgische behandeling van hersentumoren: de grens opzoeken tussen maximaal verwijderen en functies intact laten

Moderne beeldvorming wordt steeds belangrijker en onvermijdelijker bij het bestrijden van hersentumoren. Dit blijkt uit onderzoek van Friso Hoefnagels. Hij promoveert 27 september bij Amsterdam UMC.

"Doordat hersentumoren infiltreren in gezond hersenweefsel en geen scherpe grens hebben is het niet mogelijk de tumor volledig weg te opereren en is genezing van de tumor daarom niet mogelijk. Ook niet in combinatie met bestraling en chemotherapie. De chirurg wil immers de patiënt neurologisch niet beschadigen. Ik heb gekeken of moderne MRI-scan technieken de arts kunnen helpen de optimale grens te bepalen." Hoefnagels onderzocht verschillende, meer recente MRI-technieken die hierbij een rol kunnen spelen: zowel voor een betere bepaling van de plek van de tumor als om vóór en gedurende de operatie beter de hersenstructuren in kaart te brengen. Met name die essentieel zijn voor belangrijke functies als motoriek en taal. Dit vormt de kern van het proefschrift.

Hij onderzocht in een meta-analyse in hoeverre verschillende conventionele en nieuwere beeldvormende technieken correct de aanwezigheid van tumorweefsel voorspellen. Uitkomst van dit onderzoek is dat er weinig bewijs is om dit goed te voorspellen en er is nog veel ruimte voor verbetering. Vooral voor de meest kwaadaardige gliomen (hersentumoren).

Verder bestudeerde Hoefnagels of een nieuwe MRI-techniek, DTI-MRI, zinvolle nieuwe informatie oplevert voor de afgrenzing van gliomen. DTI is gevoelig voor schade aan witte stof (de verbindingsbanen in de hersenen), en kan mogelijk beter differentiëren tussen tumorinfiltratie en oedeem, een vochtreactie in omliggend hersenweefsel veroorzaakt door de tumor.

Ook zijn er twee hoofdstukken gewijd aan de meerwaarde van diffusie- en perfusie-MRI voor de correcte voorspelling van de mate van resttumor na het chirurgisch verwijderen ervan, en het vermogen om recidieven te differentiëren van bestralingseffecten, na de behandeling van uitzaaiingen in de hersenen.

Het tweede deel gaat over het gebruik van DTI-MRI om tractographies te creëren: visuele representaties van specifieke witte stofbanen in de hersenen. Hij keek naar het effect van bepaalde instellingen tijdens het scan-proces op de uiteindelijke tractographies, zowel bij gezonde als door tumor aangedane banen. En hij zocht de optimale instellingen voor de reconstructie van de tractography uit de ruwe DTI-MRI informatie, getoetst met een model van concreet meetbare uitval.

'Geborgd door de natuurlijke voorzichtigheid in de implementatie van nieuwe technieken in neurochirurgische hersentumorbehandelingen, lijkt de rol van moderne imaging steeds belangrijker en onvermijdelijk', aldus Hoefnagels.

Promovendus: F.W.A. Hoefnagels
Titel proefschrift: Advanced MR imaging in surgical neuro- oncology (WERKTITEL)
Promotor: prof.dr. W.P. Vandertop
Copromotor: dr. P.h.C. Verselewel De Witt-Hamer

bron: Promotie