De magische driehoek: verbinding tussen onderzoek, beleid en praktijk

‘Goede sprekers, goede opzet, vaker doen, veel energie, inspirerend, mooie locatie en erg goede catering.’ Aanwezigen bij het symposium ‘De Magische Driehoek’ spraken met lof over de bijeenkomst op 7 november jl. De twee regionale Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid ‘Sarphati Initiatief’ en ‘Jeugd en Gezondheid’ organiseerden het ter gelegenheid van hun beider 12,5 jarige jubileum. Wethouders, beleidsambtenaren, GGD- en JGZ-professionals en academische onderzoekers van Amsterdam UMC gingen in De Stoomhal in Wormer in gesprek over wat zij voor elkaar kunnen betekenen.

“Samenwerking niet altijd gemakkelijk, wel noodzakelijk”

José Manshanden, directeur GGD Amsterdam, opende de avond als dagvoorzitter. Ze lichtte de magische driehoek toe. “Beleid krijgt in deze samenwerking meer richting en wordt beter onderbouwd, wetenschap sluit beter aan bij vragen uit beleid en praktijk, en voor de praktijk komen betere methoden en interventies beschikbaar.”

Hierop volgde de inspirerende speech van Astrid Heijstee-Bolt, wethouder in Weesp en voorzitter van het bestuur van GGD Gooi en Vechtstreek. “Uit ervaring weet ik dat het niet altijd makkelijk is, zelfs binnen één gemeentelijke organisatie, om beleid en uitvoering met elkaar te laten communiceren. Maar vooral ook van elkaar te leren. Door praktijk, wetenschap en beleid letterlijk samen bij elkaar te zetten, ontstaan er magische connecties.” Ze vertelt dat het noodzakelijk is om de verbinding tussen publieke gezondheid en het sociale domein te leggen, maar ook met het fysieke domein. “Laten we de publieke ruimte zo ontwerpen dat mensen elkaar ontmoeten en in contact komen met elkaar. En nadenken over hoe je de omgeving gezond kunt inrichten.” Ze hoopte dat iedere deelnemer na deze avond “een gedachte, een idee of zelfs een concreet initiatief” mee naar huis kon nemen.

Veel bereikt, nog veel nodig

Karien Stronks, hoogleraar Sociale Geneeskunde en aanwezig namens Amsterdam UMC, benadrukte dat wij zeer tevreden mogen terugkijken op de afgelopen 12,5 jaar. “De samenwerking heeft een duurzame onderzoeksinfrastructuur, veel domein overschrijdende projecten, wetenschappelijke publicaties en tools voor praktijk en beleid opgeleverd.” De voorwaarden voor verdere samenwerking zijn goed. Zo staat het thema Preventie veel hoger op de maatschappelijke agenda dan toen de werkplaatsen begonnen. En universiteiten vinden niet alleen wetenschappelijke, maar ook maatschappelijke impact belangrijker dan ooit. “Binnen die goede voorwaarden moeten we de komende tijd ons volle gewicht inzetten om het verschil te maken. Dat is hard nodig, want in de publieke gezondheid valt nog veel winst te halen!”

Over moed, angst en urgentie

Aan de hand van zijn ervaringen benadrukte Paul van der Velpen, voormalig DPG Amsterdam-Amstelland en nu voorzitter van de adviesraad van Amsterdam Public Health research institute het belang van die ‘magische’ driehoek. Hij vertelde over cruciale momenten tijdens de aidsepidemie in de jaren ’80, de Q-koorts begin deze eeuw en de zedenzaak in de kinderopvang in Amsterdam. Dan zijn voorlopers nodig die al onderzoek gaan doen voordat er financiering is, en moedige bestuurders die alerte professionals vertrouwen en steunen. Ook maakte hij ons alert op de angsten van bestuurders, die nieuw onderzoek zien als vertragende factor of bang zijn voor ongewenste uitkomsten. “Voor alle spelers is het belangrijk de urgentie te benutten, je kunt niet blijven wachten tot alles geregeld is, je moet een voorlopersrol willen pakken.” De toename van het gebruik van jeugdhulp en jeugdzorg is volgens hem zo’n urgente kwestie. “Stap nu in met een onderzoek naar de jeugdzorgepidemie.”

Tot slot reflecteerde René Stumpel, arts M&G en DPG in de regio Gooi en Vechtstreek, hierop op een licht-komische manier vanuit zijn huidige rol.

Energie en verbinding

Waar loop je tegenaan? Wat kun je bieden? En hoe kunnen partijen in de driehoek het beste op elkaar aansluiten? Dat was in de tweede helft van de avond het onderwerp aan vijf verschillende discussietafels: Preventie en de jeugdwet, PrEP implementatie, opkomst bij vaccinaties, data innovatie en de omgevingswet. Met creatieve werkvormen brachten deelnemers samen met een gespreksleider de mogelijkheden tot samenwerking in kaart. De thema’s zorgden voor herkenning en daardoor een actieve en energieke uitwisseling van kennis en ideeën.

Aan het eind van de avond deelde iedere discussietafel haar pakkende doelen, wat vervolgens genoeg gesprekstof opleverde voor de rest van de avond. Veel mensen bleven napraten en zetten een volgende stap in de samenwerking, na de afsluiting door José Manshanden: “met wie werk jij samen over 5 jaar?” Het was een zeer geslaagde bijeenkomst!