De werkwijze Troosten en Slapen: een nieuwe naam
‘Troosten en Slapen’: dat is de nieuwe Nederlandse benaming voor ouderbegeleiding en voorlichting gericht op het voorkómen van overmatig huilen bij baby’s, of op ondersteuning wanneer een baby al veel huilt. De werkwijze Troosten en Slapen is een uitbreiding van kennis en inzichten opgedaan met praktijkgericht onderzoek naar de Happiest Baby-methode.
Foto Kidsgids Amsterdam. Interactie tussen moeder van pasgeboren baby en jeugdarts tijdens een ouderworkshop.
Voorbereiding op ouderschap en kraamperiode
Voorlichting over huilen, troosten en slapen is belangrijk in de voorbereiding op het ouderschap en de kraamperiode, en relevant voor alle aanstaande ouders. De werkwijze Troosten en Slapen kan worden ingezet ter preventie van huil- en slaapproblemen. En wanneer ouders vragen hebben over hoe ze hun baby kunnen troosten en (beter) laten slapen. Ouders krijgen daarnaast ook praktische handvatten, zoals troosttechnieken.
De werkwijze past in de context van de Jeugdgezondheidszorg, die sociaal-medische begeleiding biedt aan alle ouders van pasgeborenen. Dat gebeurt in samenwerking met huisartsen en kinderartsen, wanneer er meer aan de hand is.
De ontwikkeling van Troosten en Slapen
In de afgelopen jaren hebben onderzoekers en praktijkprofessionals hun kennis gebundeld over de begeleiding en preventie bij baby’s die huilen.Een belangrijk onderdeel hiervan is de evidence-based Happiest Baby-methode uit de Verenigde Staten, ook wel bekend als de 5 S’en of de Karp-methode. Deze methode biedt ouders informatie over waarom pasgeborenen huilen, en praktische handvatten hoe zij hun baby in vijf stappen kunnen troosten.
Naast deze methode zijn nu inzichten uit de medische en ontwikkelingspedagogische literatuur opgenomen in de nieuwe werkwijze van Troosten en Slapen, zoals over veilig slapen en responsiviteit. Daarmee is de werkwijze nu beter toepasbaar voor gezinnen en professionals in de geboortezorg, jeugdgezondheidszorg en kindergeneeskunde in Nederland.
Implementatieonderzoek
De nieuwe naam en werkwijze komen voort uit een implementatieonderzoek van Amsterdam UMC samen met twee JGZ-organisaties en andere partners: ‘Troosten en slapen met de Happiest Baby-methode voor álle ouders’. Het projectteam leerde de troostmethode de afgelopen jaren aan JGZ-professionals in Amsterdam en Alkmaar en gaf talloze workshops aan ouders. Arts-onderzoeker en projectleider Margreet Harskamp-van Ginkel verzamelde met collega-onderzoekers feedback van ouders en professionals op de ouderworkshops. In het project was speciale aandacht voor ouders in kwetsbare omstandigheden. Bijvoorbeeld ouders die het Nederlands (nog) niet goed beheersen, ouders in armoede of ouders met psychische problemen.
Op basis van de feedback paste het projectteam de workshops aan en ontwikkelde ondersteunende materialen voor ouders en professionals. Op deze manier droeg het team bij aan een duurzame verankering van de werkwijze in de jeugdgezondheidszorg en de wijkteams.
Lange adem
Sinds 2014 zet Margreet Harskamp-van Ginkel zich in voor meer expertise over huilen, troosten en slapen in de jeugdgezondheidszorg. Ze werkte hieraan samen met andere pioniers, waaronder onderzoekers en orthopedagogen Eline Möller en Roos Rodenburg, lang voordat er financiering kwam voor het project. ‘Goede implementatie lukt alleen in samenwerking met professionals en ouders. We leren van elkaar. En het vraagt om een lange adem,’ benadrukt Margreet. Deze inzet heeft geleid tot de ontwikkeling van de werkwijze Troosten en Slapen.
Op dit moment werken ze in co-design met ouders aan voorlichtingsfilmpjes. Ook verkennen ze strategieën om de werkwijze verder op te schalen binnen de jeugdgezondheidszorg en andere relevante sectoren, zoals de kraamzorg. Bovendien wordt Troosten en Slapen opgenomen in de nieuwe JGZ-richtlijn Excessief huilen en zal deze worden ingediend bij de Databank Effectieve Jeugdinterventies.