Hanneke Hulst geeft lezing voor aanvaarden titel hoogleraar

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet

Hanneke Hulst houdt op vrijdag 17 maart een openbare lezing als hoogleraar Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte aan de Universiteit Leiden. Ze geeft in de lezing, met als titel: Ik zie, ik zie wat jij niet ziet!, aan dat het belangrijk is om problemen vanuit verschillende invalshoeken, disciplines, te bekijken om zo tot een oplossing te komen die helpt.

Hanneke Hulst heeft van 2007 tot en met 2021 als neurowetenschapper gewerkt bij het MS Centrum Amsterdam. Ze hield zich vooral bezig met cognitieve problemen bij MS. Sinds september 2021 is Hanneke hoogleraar ‘Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte’ bij de sectie Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie van de Universiteit Leiden, maar is ze ook nog betrokken bij MS-onderzoek in samenwerking met het MS Centrum Amsterdam.

Moeder met MS

Tijdens haar studie gezondheidswetenschappen raakte Hanneke Hulst al snel gefascineerd door het brein. Dit resulteerde in een master in de neurowetenschappen gevolgd door een promotieonderzoek naar cognitieve problemen bij MS. Dat juist deze ziekte haar specialisatie is geworden is niet toevallig: haar moeder had MS. ‘Als ik haar ’s middags had verteld dat ik die avond uit zou gaan, kon ik ’s nachts tientallen belletjes van haar hebben gemist. Ze was dan vergeten dat ik niet thuis zou komen, en dacht dat er iets mis was. Ik vond het heftig om te zien hoe ze cognitief achteruitging. Het zette me ertoe aan om onderzoek te doen naar mogelijkheden om de cognitie te trainen.’ Ze onderzocht verschillende trainingen en revalidatie programma’s om de cognitie te bij mensen met MS verbeteren, zodat ze langer kunnen meedoen in de samenleving. “Ik wil graag een therapie vinden waarmee problemen aan het denkvermogen bij MS worden verbeterd, uitgesteld of zelf voorkomen kunnen worden.”

Interdisciplinair

Veel van haar onderzoek bevindt plaats op het snijvlak van cognitie bij MS en het bestuderen van hersennetwerken met MRI. Tijdens een van haar eerdere onderzoeken heeft ze een belangrijke les geleerd die haar hele carrière vorm heeft gegeven. ‘Ik zag dat een cognitie training leidde tot veranderingen op de hersenscans van de deelnemers. Ik was super enthousiast en legde mijn bevindingen voor aan een arts. Die zei: “Leuk, maar gaat het ook beter met de patiënt in het dagelijks leven?”’ Dit was het moment waarop Hanneke realiseerde dat het anders moest. Sindsdien vindt Hulst een interdisciplinaire aanpak belangrijk. ‘Je kan wel heel erg inzoomen op het brein, maar dat is te eenzijdig. Wetenschappelijk onderzoek dat niet meteen toepasbaar is, blijft nodig, maar we moeten ons wel steeds blijven afvragen of het iets oplost voor patiënten en zorgverleners. We moeten het grotere plaatje blijven zien’

Inzicht

Hanneke onderzocht vervolgens het effect van een computerspel op het cognitief functioneren. Voor en na de training voerden de tachtig deelnemers cognitieve taken uit en werd een MRI-scan gemaakt  Naderhand bleek dat de aandachtsfunctie van de deelnemers statistisch gezien maar minimaal vooruit was gegaan door de training. ‘Ik was teleurgesteld en begreep het niet. Ik bleef denken aan een deelnemer, een kok, die aangaf echt baat te hebben gehad bij de training. We bekeken de data nog een keer en zagen dat ongeveer 30 procent van de groep betere testscores had na afloop van de training. We zijn de MRI-scans van die 30 procent gaan bestuderen en zagen dat zij voorafgaand aan de training nog een ‘gezond’ hersennetwerk hadden, althans, vergelijkbaar met het hersennetwerk van gezonde mensen. ‘Onze conclusie was dat cognitieve training alleen nuttig is als het hersennetwerk nog geen afwijkingen vertoont en vergelijkbaar is met dat van gezonde mensen. Daarom moeten trainingen zo vroeg mogelijk aangeboden worden.’

Erkennen en waarderen

Hanneke Hulst deelt haar kennis graag met anderen, dit doet ze in de vorm van columns, door presentaties te geven door het hele land of in coronatijd via ZOOM. Via stichting Brein in Beeld, een stichting die hersenwetenschap vertaalt naar de maatschappij, is Hanneke betrokken bij allerlei voorlichtingsprojecten. Bij de Jonge Akademie, platform van onderzoekers uit verschillende disciplines, zet ze zich in voor andere onderzoekers. Door haar schrijf- en presentatie talent wordt Hanneke veelvuldig gevraagd voor podcasts, presentaties en interviews. Hanneke is een schaap met vijf poten. ‘Deze verschillende taken passen mij goed, maar niet iedereen hoeft zo te zijn. Je moet per onderzoeker hun kwaliteiten vinden en die stimuleren. De verschillende kwaliteiten die de wetenschap nodig heeft, moeten in een team zitten. Zo zorg je voor een goede voedingsbodem voor samenwerking en heb je de meeste garantie op succes.’

Don’t be late

Hoewel ze zestig procent van haar tijd in leidinggeven en onderwijs steekt, zet ze haar onderzoek naar verbetering van de cognitieve functies bij MS-patiënten in de overige uren door. In 2020 ontving Hanneke met haar team een subsidie van 1,6 miljoen euro van de Nationale Wetenschapsagenda van NWO. ‘In dit project werken we met een grote groep wetenschappers vanuit verschillende disciplines en universiteiten, twee farmaceutische bedrijven, een medtech bedrijf, een commerciële sportschool en de MS Vereniging Nederland samen om mensen met MS zo lang mogelijk te laten participeren in de maatschappij met een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven. Ik kijk uit naar de ontwikkelingen binnen dit project.’

De lezing is online te volgen via: https://www.universiteitleiden.nl/agenda/2023/03/oratie-prof.dr.-h.e.-hulst.