Hersendynamiek als sleutel tot begrip van cognitieve achteruitgang bij MS
Op 25 maart verdedigt Tommy Broeders zijn proefschrift over de rol van hersendynamiek bij multiple sclerose (MS). Zijn onderzoek laat zien dat verstoringen in de dynamiek van hersennetwerken samenhangen met vermoeidheid en cognitieve stoornissen bij mensen met MS. Bovendien blijkt dat deze verstoringen kunnen voorspellen welke patiënten in de toekomst verdere cognitieve achteruitgang zullen ervaren. Dit inzicht kan bijdragen aan betere diagnostiek en gepersonaliseerde behandelingen van MS.
Dynamiek van hersennetwerken
MS is een ziekte die het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) aantast en kan leiden tot diverse klachten, waaronder cognitieve problemen en vermoeidheid. Tommy’s onderzoek richt zich op de vraag hoe hersengebieden met elkaar communiceren en hoe deze communicatie in de tijd verandert. In gezonde hersenen wisselen netwerken flexibel tussen verschillende patronen van activiteit, wat essentieel is voor efficiënt denken en reageren. Bij mensen met MS blijken deze wisselingen verstoord, wat mogelijk bijdraagt aan cognitieve achteruitgang en vermoeidheid.
Methode: geavanceerde beeldvorming en netwerkanalyse
Om hersendynamiek te onderzoeken, maakte Tommy gebruik van functionele MRI-scans van het Amsterdam MS Cohort. Tijdens rustscans, als mensen stil liggen in de MRI-scanner zonder in slaap te vallen, werd gemeten hoe verschillende hersengebieden met elkaar communiceren. Vervolgens analyseerde hij hoe deze verbindingen over tijd veranderen. Daarbij keek hij specifiek naar hoe vaak de sterkte van verbindingen wisselt, hoe makkelijk hersengebieden tussen netwerken schakelen en hoeveel energie dit kost. Machine learning-technieken hielpen om de relatie met cognitieve stoornissen beter te begrijpen.
Wat betekenen de resultaten voor mensen met MS?
Uit het onderzoek blijkt dat verstoringen in hersendynamiek samenhangen met vermoeidheid en cognitieve klachten. Mensen met MS en cognitieve problemen moesten bijvoorbeeld meer energie besteden om tussen communicatiepatronen te schakelen. Daarnaast konden bepaalde dynamische patronen, gemeten kort na de diagnose, voorspellen of iemand vijf jaar later verdere cognitieve achteruitgang zou ervaren. Dit benadrukt het belang van hersendynamiek bij het ziekteproces en biedt mogelijkheden voor betere diagnostiek en toekomstige behandelingen. Zo hoopt Tommy in zijn vervolgonderzoek manieren te vinden om hersennetwerken te herstellen, bijvoorbeeld via cognitieve revalidatie of medicatie, wat uiteindelijk de kwaliteit van leven van mensen met MS kan verbeteren.
Meer informatie over het proefschrift
Het promotieonderzoek van Tommy is mogelijk gemaakt door Eureka-Eurostars en ZonMW (vidi-beurs van Menno Schoonheim). Het vervolgonderzoek wordt daarnaast mogelijk gemaakt door een pilotgrant van Stichting MS Research.