Hersenleeftijd als nieuwe maat voor hersenweefselschade

Radiologen Bas Jasperse en Bastiaan Moraal en neuroloog professor Bernard Uitdehaag slaan de handen ineen om de hoeveelheid schade aan hersenweefsel veroorzaakt door MS nog beter te meten. Bas Jasperse: ‘hersenweefselschade bij MS is zichtbaar als verandering in hersenstructuur op MRI-beelden en lijkt op de veranderingen die optreden bij normale veroudering. Met behulp van artificiële intelligentie kunnen we de leeftijd van de hersenen inschatten op basis van de MRI-beelden. Door het verschil tussen de op MRI bepaalde “hersenleeftijd” te vergelijken met de daadwerkelijke leeftijd kan versnelde veroudering van de hersenen worden gemeten. Dit verschil is een maat voor de opgelopen schade aan het hersenweefsel door MS. Als deze methode werkt verwachten wij dat hersenleeftijd in de toekomst gebruikt kan worden om het ziekteverloop beter te monitoren en nog beter te zien of een behandeling aanslaat.’ De onderzoekers hebben voor hun onderzoek een subsidie van bijna drie ton gekregen van Stichting MS Research.

Hersenweefselschade

Schade aan hersenweefsel is een belangrijke oorzaak van uitval in lichaamsfuncties en achteruitgang van het denkvermogen, maar is vooralsnog niet betrouwbaar te meten bij mensen met MS. Deze schade aan het hersenweefsel wordt voor een deel veroorzaakt door ontstekingshaarden in de hersenen, maar ook door meer subtiele ziekteprocessen buiten deze ontstekingshaarden.
In de zorg voor mensen met MS wordt, vanwege de goede zichtbaarheid op MRI, het ontstaan van nieuwe ontstekingshaarden gebruikt om ziekteactiviteit en het effect van een behandeling in de tijd te vervolgen. De wens is om alle hersenweefselschade te meten met MRI, om een zo volledig mogelijk beeld te hebben van het ziekteproces bij de behandeling van mensen met MS. Hier is veel onderzoek naar gedaan, maar dit heeft nog niet geleid tot een methode waarmee hersenweefselschade betrouwbaar kan worden waargenomen bij individuele mensen met MS. Wij verwachten dat het nieuwe concept “hersenleeftijd” hier verandering in gaat brengen.

Hersenleeftijd

De structuur van onze hersenen verandert bij normale veroudering en is zichtbaar te maken op MRI-beelden. Deze veranderingen lijken op veranderingen die worden gezien bij mensen met hersenziekten die aanleiding geven tot hersenweefselschade zoals MS. Hiermee is het concept “hersenleeftijd” ontstaan, waarbij versnelde veroudering van de hersenen bij ziekte wordt gezien als maat voor de opgelopen hersenweefselschade.
Een nieuwe op artificiële intelligentie gebaseerde methode kan de hersenleeftijd bepalen op basis van een MRI-scan van de hersenen. Het verschil tussen de daadwerkelijke leeftijd van de persoon en de hersenleeftijd is een maat voor de hoeveelheid schade die MS heeft aangericht aan het hersenweefsel. Belangrijk voordeel is dat deze maat voor hersenveroudering specifiek is voor de individuele persoon met MS door te corrigeren voor de daadwerkelijke leeftijd.

Onderzoek naar hersenleeftijd

In dit project willen we gaan testen of hersenleeftijd inderdaad als maat gebruikt kan worden om hersenweefselschade te meten bij MS. Om dit te onderzoeken, gaan we de hersenleeftijd van verschillende personen met MS en gezonde controles bepalen. Deze hersenleeftijd relateren we aan klinische achteruitgang, mate van zenuwschade gemeten in bloed en schade aan hersenweefsel gemeten met geavanceerde MRI-technieken. Daarnaast zal worden onderzocht of de mate van hersenveroudering verandert over de tijd en of de mate van hersenveroudering uitval van lichaamsfuncties en achteruitgang in denkvermogen kan voorspellen. Als laatste zal onderzocht worden of de mate van hersenveroudering samenhangt met de behandeling en achteruitgang in functioneren in mensen met MS in de dagelijkse praktijk.

Stichting MS Research

Liset Vos, kwam langs om de gelukkige onderzoekers te verrassen. Liset Vos, ambassadeur van The May50K van Stichting MS Research, weet uit eigen ervaring wat MS inhoudt. Zij reikte cheques uit voor twee meerjarige projecten binnen het MS Centrum Amsterdam. “Zelf mogen ervaren aan wie het gedoneerde geld toekomt, geeft mij als patiënt hoop en vertrouwen”, vat Liset de bijzonder dag samen.

Bron: Stichting MS Research