Jelle Broos gaat naar Zweden om techniek te leren

Gepubliceerd op: Wed Dec 14 11:06:00 CET 2022

Jelle Broos heeft van Stichting MS Research een beurs van € 2.000 gekregen voor een werkbezoek. Hij gaat naar Uppsala in Zweden om een bepaalde techniek te leren. Zijn uiteindelijke doel is om kleine vetzuren, ofwel lipiden, in de hersenen in beeld te brengen.

De buitenkant van al onze cellen, het celmembraan, bestaat uit lipiden. In het celmembraan zitten eiwitten verankerd. Veel onderzoek in de afgelopen decennia heeft zich echter gericht op eiwitten. Onderzoek naar lipiden is een nieuw onderzoeksgebied in MS. Lipiden kunnen ook los in ons bloed voorkomen, waar ze onder andere biologische processen kunnen sturen. Jelle heeft gekeken naar de aanwezigheid van lipiden in het bloed van mensen met MS. Hij vond dat een bepaald lipide, 15-HETE, meer voorkwam in het bloed van mensen met progressieve MS. Daarnaast vond hij dat de mensen met veel 15-HETE in het bloed, meer of grotere laesies in de hersenen hadden en dat er meer hersenweefselafbraak was.

Lipiden in beeld brengen

Jelle: ‘In de membranen van cellen zit een zogenaamd lipide substraat dat door verschillende factoren, zoals een ontstekingsimpuls, los kan komen van het membraan. Het is dan een vrij substraat. Een specifiek eiwit (enzym) zet dit substraat om in 15-HETE. We hebben dus al laten zien dat 15-HETE verhoogd aanwezig is in het bloed van mensen met progressieve MS. Daarnaast hebben we aangetoond dat het enzym dat 15-HETE maakt, in de hersenen aanwezig is rond laesies. Nu willen we nog aantonen dat 15-HETE verhoogd aanwezig is in de hersenen van mensen met MS. Hiervoor wil ik 15-HETE in beeld brengen in hersenweefsel van overleden mensen met MS. Ik concentreer me dan vooral op laesies in het weefsel, in verband met de aanwezigheid van het 15-HETE producerende enzym. Echter het in beeld brengen van lipiden in weefsel is een nieuwe techniek die nog niet veel gedaan wordt. Bij de onderzoeksgroep in Uppsala kunnen ze dit wel en die techniek ga ik leren.’

Rol in MS

‘15-HETE is betrokken bij het opruimen van losse myeline in de hersenen. Dit weten we door een proef in kweekbakjes op het laboratorium. We zien dat specifieke hersencellen, microglia, meer myeline stukjes eten als 15-HETE in het bakje wordt gedaan. We denken dat een beetje 15-HETE goed is om het opruimen van losse myeline te stimuleren, maar teveel leidt mogelijk tot een disbalans in het opruimingsproces. Onze theorie is dat hoge 15-HETE levels in de hersenen een indicatie is van het fout gaan van cellulaire processen wat mogelijk leidt tot verdere hersenschade bij MS. Of 15-HETE echt een directe link heeft met de processen in de hersenen moeten wij nog uitzoeken. Als onze theorie klopt, dan is de aanwezigheid van veel 15-HETE in het bloed een mogelijke aanwijzing voor grotere laesies en dus voor meer hersenweefselafbraak, ofwel meer progressie.’

Gepubliceerd op: Wed Dec 14 11:06:00 CET 2022