Koeldruktherapie geen alternatief voor patiënten met heupfractuur

Mensen met een heupfractuur ervaren meestal veel pijn na de operatie. In de zoektocht naar een methode om die pijn te verminderen is de effectiviteit van continue-stroming koeldruktherapie (CSKDT) onderzocht. Deze therapie wordt in de sportwereld namelijk met succes toegepast. Naast het effect op pijn is ook gekeken naar de invloed van koeldruktherapie op bloedverlies en beweging. "Helaas blijkt deze methode van geen meerwaarde naast de huidige pijnstillende medicatie", aldus Nick Leegwater die op 1 november promoveert.

Heupfracturen zijn één van de belangrijkste redenen voor functieverlies op de lange termijn, zijn extreem pijnlijk en komen steeds vaker voor bij met name ouderen. In deze kwetsbare patiëntengroep wordt vaak al thuismedicatie gebruikt, waardoor sommige pijnstillende medicamenten niet gegeven kunnen worden. Daarnaast is door afname van nier- en leverfunctie is de tolerantie voor pijnstillers (met name morfine) verminderd. Hierdoor riskeren deze mensen een kwalitatief minder goede pijnbehandeling, wat een minder goede functie en zelfredzaamheid tot gevolg kan hebben.

Continue-stroming koeldruktherapie (cryocompressie therapie) wordt in de sportwereld al met succes toegepast, en daarnaast is de therapie ook onderzocht na totale knie- en heupprotheseplaatsing. Er wordt gebruik gemaakt van koude (circa 4°C) als medische behandeling voor uiteenlopende klachten, die meestal te maken hebben met beschadigd weefsel. Het doel van de therapie is het verminderen van ontstekingen en pijn, en het vernauwen bloedvaten. In twee jaar tijd hebben in vijf ziekenhuizen in de regio Amsterdam 160 heupfractuurpatiënten meegedaan aan het onderzoek van promovendus Leegwater.

Er waren twee groepen van 80 deelnemers: een groep die werd behandeld met CSKDT, de andere patiënten vormden een controlegroep. De behandeling bestond uit 12 keer een sessie van 30 minuten waarin de heup werd gekoeld. Pijn, pijnstillergebruik, bloedverlies, opnameduur en kwaliteit van beweging werd gemeten gedurende en na de opname.

Het onderzoek van Leegwater laat zien dat CSKDT niet bewezen effectief is in vermindering van de acute pijn, noch een effect heeft op bloedverlies of op de kwaliteit van beweging. Patiënten vonden de therapie wel prettig. In de zoektocht naar een betere pijnbestrijding voor heupfractuurpatiënten is deze methode helaas van geen meerwaarde gebleken naast de huidige pijnstillende medicatie.

Promovendus: N. C. Leegwater
Titel proefschrift: Continuous-flow cryocompression therapy after hip fracture surgery
Promotoren: prof. dr. B. J. van Royen
Copromotor: dr. P. A. Nolte en dr. F. W. Bloemers
Proefschrift