Medicijn voor bloedkanker moet makkelijk beschikbaar zijn
Immuuntherapie is al 25 jaar de passie van Tuna Mutis. Vanaf het begin was zijn doel duidelijk: immuuntherapie moet preciezer, effectiever en veiliger. En bij het aanvaarden van zijn leerstoel immuuntherapie van hemato-oncologische ziekten voegt Mutis hier drie belangrijke doelen aan toe: immuuntherapie moet breed toepasbaar zijn, toegankelijker en betaalbaar. Dankzij de zeer snel groeiende inzichten van het afweersysteem en de ontwikkelingen op het gebied van genetische manipulatie en stamcelbiologie komen deze doelen steeds dichterbij. Op 15 maart spreekt Mutis zijn oratie uit bij Amsterdam UMC.
‘Ik wil liever geen maatwerk, maar dezelfde behandeling voor een brede groep patiënten tegelijk. Dit moet gewoon op de plank beschikbaar zijn’, zegt Mutis stellig. Hij is een pragmatisch denker en wil altijd klinisch relevant onderzoek doen. Zo begon hij als postdoc bij de groep van Els Goulmy en ontwikkelde samen met haar de eerste persoonsgebonden immunotherapie-ideeën. ‘Maar de klinische translatie van onze in het laboratorium ontwikkelde protocollen waren echter verre van gemakkelijk’, zegt Mutis.
Dat bracht hem ertoe om zijn scoop te verbreden. Hij en collega Henk Lokhorst van UMC Utrecht gingen samen met het Utrechtse bedrijf Genmab het geneesmiddel Daratumumab testen in het laboratorium. Dit middel is na een succesvolle reeks van klinische trials, grotendeels gebaseerd op hun labresultaten, erkend als geneesmiddel tegen myeloom.
En hier stopt zijn ambitie niet, Mutis wil blijven innoveren. Het maken van T cellen tegen kanker-specifieke kenmerken is mooi, maar dat is beperkt en moeilijk toepasbaar. ‘Ik wil T-cellen met synthetische receptoren maken. Die hoeven niet per se gericht te zijn tegen kanker-specifieke kenmerken, maar moeten toch in staat zijn uitsluitend kankercellen aan te vallen en geen gezonde cellen te doden. Dat is breder toepasbaar en wel degelijk mogelijk. Ik wil bovendien T-cellen ontwikkelen die niet zoals nu persoonsgebonden zijn. Dat maakt het medicijn meteen breder toepasbaar en een stuk goedkoper. Dat kunnen we doen door nieuwe stamceltechnologieën toe te passen.’
Immuuntherapie is de toekomst
Mutis besluit: Immuuntherapie zal als winnaar uit de bus komen wat betreft kankerbehandeling. In chemotherapie geloof ik helemaal niet. Tuurlijk, we doen het omdat we nog niets anders hebben. Maar het verwoest te veel het lichaam. Immuuntherapie is daarom de toekomst.’