Nieuwe virustest voor MS-patiënten veroorzaakt onrust door toename positieve uitslagen

De overstap naar een nieuw, minder duur merk van het medicijn natalizumab voor MS-patiënten zorgt voor onrust. Hoewel het medicijn zelf goed werkt, geeft de bijbehorende nieuwe virustest vaker positieve uitslagen dan de originele test. Dit blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC. Door deze hogere aantallen positieve uitslagen denken patiënten onterecht dat ze een groter risico lopen op een levensbedreigende hersenontsteking. Neurologen van het MS Centrum Amsterdam UMC zoeken naar een oplossing. Ze pleiten ervoor dat de originele virustest breed beschikbaar wordt gesteld door de fabrikant, of dat de nieuwe test wordt verbeterd. Dit kan veel onnodige zorgen bij patiënten en MS-specialisten voorkomen. Het onderzoek naar de nieuwe JC-virustest is gepubliceerd in JAMA Neurology.

Sinds 2007 wordt in Nederland natalizumab (merknaam Tysabri) gebruikt voor de behandeling van MS. Het medicijn zorgt ervoor dat het aantal MS-aanvallen (schubs) bij mensen met MS sterk afneemt. Nadeel van dit medicijn is dat de afweer in de hersenen van de gebruikers omlaag gaat en ze daardoor bevattelijker zijn voor het zogeheten JC-virus. Dit virus komt bij meer dan de helft van de bevolking voor, maar kan alleen bij mensen met een verminderde afweer een hersenontsteking genaamd PML veroorzaken. Elke 6 maanden krijgen patiënten die natalizumab gebruiken daarom een bloedtest om te kijken of zij drager zijn van het JC-virus. Een positieve testuitslag betekent dat het JC-virus aanwezig is in het bloed en er een kans bestaat op het ontwikkelen van deze hersenontsteking. Bij een negatieve testuitslag is er geen kans op het ontwikkelen van deze hersenontsteking. De originele JC-virus test die sinds 2007 wereldwijd hiervoor wordt gebruikt, wordt aangeboden door de fabrikant van Tysabri. Met deze test is zeer veel ervaring opgedaan en hiermee kan het risico op de hersenontsteking met nauwkeurigheid worden ingeschat.

Meer positieve uitslagen
In augustus 2024 is Amsterdam UMC, net als veel andere ziekenhuizen in Nederland en de rest van de wereld, overgegaan op een nieuw merk van het medicijn natalizumab (merknaam Tyruko), van een andere fabrikant. Het nieuwe merk heeft dezelfde werkzaamheid maar is minder duur, vandaar dat het landelijk is ingekocht. De fabrikant van het nieuwe merk levert ook een bijbehorende nieuwe JC-virustest. Om te onderzoeken hoe de originele en de nieuwe virustest van elkaar verschillen, vergeleken Liza Gelissen en collega’s van het MS Centrum Amsterdam de originele en de nieuwe virustest. Zij zagen dat van 94 geteste personen, 52 positief waren op de nieuwe test, terwijl van dezelfde 94 personen slechts 21 positief waren op de originele test. De JC-virus test van het nieuwe merk geeft dus vaker positieve uitslagen dan de test behorend bij het oorspronkelijke merk.

MS Centrum werkt aan landelijke oplossing
De nieuwe test geeft vaker positieve uitslagen vergeleken met de originele test en dat heeft grote gevolgen. “Patiënten denken dan dat ze het voor hen mogelijk gevaarlijke JC-virus hebben, terwijl de patiënt in feite geen risico loopt op de hersenontsteking”, aldus professor Joep Killestein, neuroloog en directeur van het MS Centrum Amsterdam. En dat kan leiden tot onnodig stoppen met natalizumab. MS-specialisten van Amsterdam UMC adviseren patiënten met een positieve testuitslag, maar een lage score op antilichamen daarom voorlopig niet van medicatie te wisselen. De hoeveelheid antilichamen wordt met de virustest vastgesteld in het bloed en weinig antilichamen duidt op weinig of geen JC-virus.
In de tussentijd werken neurologen van het MS Centrum Amsterdam aan een landelijke oplossing. Joep Killestein: “We bespreken op dit moment met de producent van de originele test of hij deze beschikbaar kan maken, ook voor gebruikers van het nieuwe merk. Zo kan iedereen goed getest worden op het risico op een hersenontsteking. Tevens wordt gesproken met de fabrikant van de nieuwe test of deze verbeterd kan worden. Als dat allebei niet lukt op korte termijn, moeten we terug naar het oorspronkelijke merk met de bijbehorende test. We overleggen met de beroepsgroep, ook in het buitenland, wat op korte én lange termijn de beste oplossing is. Hoewel de nieuwe medicatie goedkoper is, mag dit geen onnodige onrust veroorzaken.”

Origineel artikel
Accuracy of new john Cunningham virus antibody assay in natalizumab-treated patients with multiple sclerosis
Liza Gelissen et al.
Jama Neurology, March 31 202