Onder professoren

Aan de hand van 35 jaar maag-, darm-, leverspecialisme (MDL) schetst scheidend professor Mulder de omvorming van het vak gastro-enterologie in Nederland met hooguit dertig tot veertig specialisten tot een zelfbewuste beroepsgroep van vijfhonderd specialisten. De MDL heeft in die tijd de oorzaak van maagzweerlijden en maagkanker ontdekt. Sinds de introductie van het bevolkingsonderzoek in 2014 maakt ook de vroegdiagnostiek van dikkedarmkanker grote stappen. Mulder stipt ook minder positieve ontwikkelingen aan, zoals de toename van papierwerk, lange wachttijden voor operatie van patiënten met chronische inflammatoir darmlijden (Ziekte van Crohn) en de coeliakie-epidemie. Patiënten met kanker hebben voorrang bij operaties.  Op 30 juni spreekt hij zijn afscheidsrede uit.

In 1975 publiceerde W.F. Hermans zijn sleutelroman Onder professoren. Het is een verhaal over de aansturing in de lijn waarbij de professionals steeds meer geconfronteerd worden met papier, meer papier, en nog meer papierwerk en het een onevenredig deel van hun werk is geworden. In het geval van W.F. Hermans leidde dit tot zijn wetenschappelijke ondergang. Op papier moet alles kloppen. Ook het papierwerk voor de patiëntenzorg, onderzoeksplannen, onderwijsplannen, klachtenafhandeling, kwaliteitsvisitaties, privacy-management, komt bij het dagelijks werk van de zorgprofessional. Het gewone werk sneeuwt er bijna door onder. Het spreekwoord "meer handen aan het bed" wordt "meer vingers op het toetsenbord".

Zelfbewust
Mulder schetst aan de hand van 35 jaar maag-, darm-, leverspecialisme de omvorming van het vak gastro-enterologie met hooguit dertig tot veertig specialisten tot een zelfbewuste beroepsgroep van vijfhonderd specialisten. Dat een en ander niet zonder slag of stoot gebeurd is, poogt hij helder uiteen te zetten. Via de gastro-enterologie in Leiden ging hij voor verdere training naar de MD-ziekten in het AMC, waarna hij zich in 1989 als (MDL-)arts vestigde in Arnhem. Sinds 2002 werkt hij als afdelingshoofd MDL in VUmc.

Bevolkingsonderzoek
In de laatste decennia heeft de MDL de oorzaak van maagzweerlijden en maagkanker ontdekt en poogt de beroepsgroep de maagbacterie, H. pylori, als oorzaak van deze maagkankerepidemie aan te pakken. De explosie van dure geneesmiddelen voor alleen inflammatoir darmlijden kost meer dan 20 miljard euro wereldwijd.

Sinds de introductie van het bevolkingsonderzoek in 2014 maakt ook de vroegdiagnostiek van dikkedarmkanker grote stappen. Dehepatitis B-vaccinatie is in die periode in Nederland ingevoerd. De uitroeiing van hepatitis C zal binnenkort in de westerse wereld voltooid zijn. Pancreascarcinoom geeft een betere overleving, ondanks dat genezing slechts zelden wordt bereikt.

Coeliakie
Echter, door de oncologische topzorg staan de goedaardige vormen van maagdarmziekten onder druk en is er sprake van lange wachttijden tot een half jaar voor patiënten met chronische inflammatoir darmlijden (Ziekte van Crohn). De toename van coeliakie tart elke beschrijving. In 1981 waren er drie- tot vierhonderd patiënten in Nederland. Nu hebben 30.000 patiënten de ziekte en lopen er naar schatting nog 50- tot 70-duizend patiënten zonder diagnose rond. Zelfs paarden en honden hebben glutengeïnduceerde ziekten: dressuurpaarden en border terriërs.

Bespaard
In zijn afscheidsrede beschrijft Mulder ook het fenomeen drugrediscovery, het opnieuw gebruiken van oude geneesmiddelen, bij chronische darmziekten waarbij hij ingaat op het gebruik van Thiosix®, dat nu gebruikt wordt bij meer dan drieduizend Crohnpatiënten. Het is een alternatief voor monoclonale antistoffen, (dure) geneesmiddelen, waardoor er 20 tot 30 miljoen euro per jaar in de zorg in Nederland al daadwerkelijk bespaard wordt. 
Tenslotte meldt hij wat hij vindt van de over elkaar heen buitelende fusieziekenhuizen binnen en buiten de academie met alle consequenties voor de zorg van dien. Hij maakt zich zorgen over de toekomst van de academische ziekenhuizen in de huidige vorm. 
Als laatste erkent Mulder dat gedrevenheid niet de managen valt, en veel hoofdpijn bij management en directies geeft…

Afscheid: prof.dr. C.J.J. Mulder
Titel proefschrift: Onder professoren

bron: Afscheid