Promotie Eline Coerver – Ziekteverloop en medicatie bij ouder wordende mensen met MS
De gemiddelde leeftijd van mensen met MS stijgt, net als in de rest van de bevolking. Dit groeiende aantal oudere mensen met MS brengt nieuwe uitdagingen en vragen met zich mee. Meer inzicht in hoe het ziekteproces verandert naarmate men ouder wordt, is essentieel om de zorg voor deze groep te verbeteren. Daarnaast was het onduidelijk of en wanneer het veilig is om met MS-medicatie te stoppen. Op 5 november promoveert Eline Coerver op haar onderzoek naar het ziekteverloop en medicatiegebruik bij ouder wordende mensen met MS.
Ouder worden met MS
In het eerste deel van haar proefschrift heeft Eline Coerver onderzocht hoe de acute ontstekingsactiviteit bij mensen met MS verandert naarmate zij ouder worden. Hiervoor analyseerde zij MRI-scans van meer dan 1.000 mensen met MS die onder behandeling zijn in het MS Centrum Amsterdam. Daarnaast maakte zij gebruik van gegevens uit eerder gepubliceerd onderzoek.
Uit haar bevindingen blijkt dat de acute ontstekingsactiviteit, zichtbaar als nieuwe MRI-laesies en nieuwe schubs, afneemt met de leeftijd. Opvallend is dat deze afname niet alleen werd gezien bij mensen met een lange ziekteduur, maar ook bij patiënten die korter geleden de diagnose MS kregen. Deze resultaten dragen bij aan een beter begrip van het ziekteverloop van MS en kunnen mogelijk van invloed zijn op toekomstige behandelstrategieën.
Stoppen met medicatie
Het tweede deel van het proefschrift is gericht op de vraag of mensen met MS op een gegeven moment kunnen stoppen met medicatie. In de DOT-MS studie onderzocht zij of het veilig is om te stoppen met laag effectieve (eerstelijns) medicatie bij mensen met langdurig stabiele MS. De studie startte in 2020 en er deden 89 mensen met MS uit 14 Nederlandse ziekenhuizen mee. De deelnemers hadden vijf jaar voorafgaand aan de studie geen schub hadden gehad en geen ontstekingen op de MRI-scan laten zien. De deelnemers werden willekeurig verdeeld in twee groepen: één groep stopte met de medicatie, de andere groep ging door.
Uit de tussentijdse analyse bleek dat 17,8% van de mensen die gestopt waren met hun medicatie opnieuw ziekteactiviteit kreeg, terwijl niemand in de groep die doorging met de medicatie dit had. Dit leidde ertoe dat alle deelnemers die gestopt waren de mogelijkheid kregen hun medicatie te hervatten. Echter meer dan 75% van de deelnemers liet geen terugkeer van de ziekte zien na het stoppen met MS-medicatie. De conclusie was daarom: stoppen met eerstelijns medicatie is voor een deel van de mensen met langdurig stabiele MS een haalbare optie, maar alleen onder strikte begeleiding. De mensen met ziekteactiviteit na stoppen met laag effectieve medicatie waren gemiddeld jonger dan de rest van de deelnemers, maar er is nog meer onderzoek nodig om met zekerheid uitspraken te doen over het verband tussen leeftijd en het risico op ziekteactiviteit na stop.
Toepasbaarheid
Daarnaast heeft Coerver gekeken naar het stoppen met hoog effectieve (tweedelijns) medicatie. Stoppen met natalizumab leidde bij de meeste mensen tot een terugkeer van ziekteactiviteit. Voor ocrelizumab zijn de eerste resultaten hoopgevend, maar is meer onderzoek nodig.
De resultaten van het promotieonderzoek van Coerver zijn direct toepasbaar in de praktijk, vooral wanneer er twijfel bestaat of een patiënt kan stoppen met medicatie. Het onderzoek benadrukt het belang van goede voorlichting en begeleiding bij het maken van deze keuze. Vervolgonderzoek is nodig om beter te kunnen voorspellen wie veilig kan stoppen met medicatie. De deelnemers aan de DOT-MS studie zijn nog tot het najaar van 2025 gevolgd om te zien of de ziekteactiviteit weer stabiel wordt na het hervatten van de medicatie en wat de invloed is op het lange termijn ziekteverloop en de kwaliteit van leven. Deze resultaten worden in 2026 gepubliceerd.
De DOT-MS studie is mede mogelijk gemaakt door ZonMW en Stichting MS Research..