Risico’s van maagverkleinende operaties in kaart gebracht

Maagverkleinende operaties worden vaak gedaan om morbide obesitas te behandelen, maar zijn niet zonder risico. "In 2016 zijn alleen in Nederland al ruim 7200 maagverkleiningen uitgevoerd. 10 tot 20 procent van de patiënten heeft last van complicaties na de operatie", aldus chirurg i.o. Usha Coblijn van Amsterdam UMC. Ze bracht deze risico's in kaart en promoveert op 18 oktober.

Overgewicht is wereldwijd een groot probleem. In Nederland heeft één procent van de 20-plussers last van morbide obesitas, dat zijn meer dan 100.000 mensen. Bij morbide obesitas ontstaan vaak ernstige gezondheidsklachten die resulteren in steeds meer operaties.

Een maagverkleining (bariatrische chirurgie) is een operatie die ervoor zorgt dat mensen (veel) minder kunnen eten. De opname van voedingsstoffen en calorieën vermindert sterk met flink gewichtsverlies als gevolg.

Preventie van complicaties
Hoewel een operatieve ingreep op dit moment de meest effectieve behandeling is tegen overgewicht, blijft het een operatie met kans op complicaties. Een van de complicaties die kan ontstaan is een naadulcus, waarbij er een soort maagzweer ontstaat op de maag/darmovergang. Een andere, ernstige complicatie is een naadlekkage, waarbij maag-of darminhoud in de vrije buikholte komt.  Ook inwendige breuken en een tekort aan voedingsstoffen komen voor.

Coblijn wilde de risicofactoren voor deze complicaties identificeren om zo complicaties te kunnen voorspellen en ze eventueel te voorkomen. Uit haar onderzoek bleek onder meer dat het gebruik van een maagzuurremmer gedurende zes maanden het risico op een maagzweer na een maagverkleinende operatie sterk vermindert.

Operatie geen oplossing
Coblijn maakte gebruik van prospectief dataonderzoek om het complicatierisico van de individuele patiënt in kaart te brengen. Daarbij bleek dat het gebruik van bloedverdunners, het hebben van COPD, een te hoog cholesterol, man zijn, en het hebben van een psychiatrische aandoening het risico op complicaties vergroot. De belangrijkste risicofactor is een revisie van een eerdere bariatrische ingreep, bijvoorbeeld bij het omzetten van een maagband naar een RYGB (roux-en-Y gastric bypass, de meest toegepaste chirurgische ingreep tegen overgewicht)

Tot slot heeft Coblijn hypothetisch gekeken naar de samenhang tussen de enorme toename van morbide obesitas en de opwarming van de aarde. Het blijkt dat deze samenhang bestaat, waarbij de belangrijkste oorzaak de overmatige voedselproductie en het soort voedsel is. Daarnaast blijken mensen met obesitas een hoger rustmetabolisme hebben waardoor ze meer CO2 uitstoten.
Om het probleem van obesitas (en daarmee wellicht klimaatverandering) tegen te gaan moet er volgens Coblijn samengewerkt worden. De voedingsindustrie, de overheden, artsen en wetenschappers moeten samenwerken om zo tot maatregelen te komen om deze alsmaar groter worden problemen te bestrijden. Obesitas (en ook klimaatverandering) is een wereldwijd probleem, een probleem van de hele samenleving. En preventie is uiteindelijk de beste behandeling. "Voor de individuele patiënt kan de bariatrische chirurgie echter een groot verschil maken. We moeten dus blijven streven naar optimalisatie van de zorg rondom de ingreep om de risico's te verminderen", aldus Coblijn.

Promovendus: U.K. Coblijn
Titel proefschrift: Optimizing Peri-operative Care in Bariatric Surgery Patients
Promotor: prof.dr. H.J. Bonjer
Copromotoren: dr. B.A. van Wagensveld, dr. S.M. Lagarde
Poefschrift:VU-DARE