Verdwijnen van zenuwbanen in hersenen oorzaak MS-symptomen

De laatste jaren wordt duidelijker dat naast de witte stof er ook veel schade is in de grijze stof van de hersenen bij mensen met MS. Deze grijze stof schade is zichtbaar te maken op MRI-beelden, maar het was tot nu toe nog onvoldoende onduidelijk welke veranderingen in het hersenweefsel deze veranderingen in het MRI-beeld veroorzaakten. Svenja Kiljan heeft in haar promotieonderzoek verschillende soorten MRI-beelden en microscopische beelden van de hersenen van overleden mensen met MS met elkaar vergeleken. Ze vond dat grijze stof schade die zichtbaar is op MRI komt door het verdwijnen van de uitlopers van hersencellen, de zenuwbanen ofwel axonen. Kiljan promoveert op 10 februari aan VUmc.

De hersenen bestaan uit witte stof en grijze stof. In de witte stof bevinden zich voornamelijk de met myeline omringde zenuwbanen (axonen) en in de grijze stof bevinden zich naast axonen ook de zenuwcellen zelf. Op conventionele MRI-beelden die in alle ziekenhuizen gemaakt worden, kan je witte stof laesies bij MS goed in beeld brengen. De ernst van de schade in witte stof laesies en subtiele veranderingen in de witte en grijze stof zie je niet op de conventionele beelden. Hiervoor zijn geavanceerde beelden nodig, zoals diffusie MRI (DTI).

Subtiele veranderingen

Eerder onderzoek heeft laten zien dat de subtiele veranderingen in de grijze stof en witte stof op MRI-beelden samenhangen met veranderingen in het cognitief functioneren. Het doel van het onderzoek van Svenja Kiljan was om beter te begrijpen waardoor de subtiele grijze stof veranderingen ontstaan. Hiervoor heeft Kiljan de hersenen van overleden mensen met MS gescand met een MRI-scanner. Vervolgens heeft zij de gebieden die op de DTI afwijkingen lieten zien, onder de microscoop bestudeerd. Daaruit bleek dat de grijze stof gebieden met afwijkingen op DTI een verlies van axonen lieten zien. Vervolgens heeft Kiljan onderzocht waar het verlies van axonen in de buitenste laag van de hersen, de hersenschors, mee samenhangt. Het bleek dat zowel schade in de witte stof als schade in de grijze stof zelf bijdragen aan het verdwijnen van de axonen.

Belang

In vervolgonderzoek wordt verder onderzocht wat het verdwijnen van de axonen veroorzaakt. Uiteindelijk moet er gekeken worden of en hoe specifiek dit proces afgeremd kan worden, om uiteindelijk tot een therapie te komen die het verdwijnen van axonen voorkomt.

Dit onderzoek maakt deel uit van de programmasubsidie 2014-2018 dat het MS Centrum Amsterdam heeft ontvangen van Stichting MS Research.