Terug in de tijd: de geschiedenis van de Genderpoli

Dit artikel is onderdeel van een reeks artikelen over de transgenderzorg bij VUmc. In deze reeks zoomen we in op de achtergronden en verschillende onderdelen van het Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie (KzcG).

VUmc is op dit moment de grootste zorgaanbieder van transgenderzorg in Nederland. Als enige ziekenhuis in Nederland kunnen mensen van alle seksen en leeftijden bij ons terecht voor behandeling van hun 'genderdysforie'. Vroeger werd hier anders over gedacht. Tot de jaren 70 was 'genderdysforie' een onbekende term waarover in de samenleving nog veel onbegrip heerste. Het werd in die tijd gezien als een geestelijke kwaal waarvoor je naar een psychiater of psycholoog moest. Je kon zelfs vervolgd worden door de politie als je in het openbaar kleding droeg van het andere geslacht! Met de opening van de genderpoli in 1975 bij VUmc veranderde dit ingrijpend.

Eerste genderpoli ter wereld
Steeds meer artsen vonden dat er medische hulp moest komen voor transgenders. Zij begonnen onderzoek te doen naar hormoonbehandeling en genderchirurgie. In 1975 ontving Louis Gooren de eerste transgenders op zijn spreekuur in het oude VU ziekenhuis. 

Erg vooruitstrevend, want in die tijd durfde geen enkele arts zich hieraan te wagen. In 1988 werd Gooren de eerste hoogleraar transseksuologie ter wereld. Samen met plastisch chirurg professor Bouman verfijnden ze de chirurgie voor geslachtsoperaties. Hierdoor hoefden transgenders hiervoor niet meer naar het buitenland, maar konden ze bij VUmc terecht.  

Grootste zorgaanbieder
Uit binnen- en buitenland wisten steeds meer mensen de genderpoli te vinden. Door het groeiend aantal aanmeldingen nam ook de kennis over de behandelingen toe. Als eerste ter wereld begonnen artsen bij VUmc ook pubertijdsremmers te gebruiken. Met behulp van een speciaal protocol konden ze kinderen van alle leeftijden zien en behandelen. Door deze uitbreiding is VUmc inmiddels de grootste zorgaanbieder in de transgenderzorg voor alle seksen en leeftijden. Sinds juni 2006 heet de poli voor genderzorg officieel 'Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie'.

Wist je dat:
- het jongste kind dat in 2017 is aangemeld 3 jaar oud is?

- de oudste persoon die zich in 2017 heeft aangemeld 69 jaar oud is?                                                                                                                                                                                                          

- 65% van de 1292 nieuwe aanmeldingen volwassenen (18+) waren?

Ons genderteam
Wanneer iemand onder behandeling komt bij het Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie, kan iemand te maken krijgen met verschillende specialismen in het ziekenhuis. Onder andere medische psychologie, endocrinologie, plastische chirurgie, gynaecologie, kno, urologie, psychiatrie en mond-, kaak- en aangezichtschirurgie. Ons genderteam is dus een multidisciplinair team dat bestaat uit meer dan 100 personen! Meer weten over onze werkwijze?

Groei
De afgelopen decennia is ons zorgaanbod voor genderdysforie enorm gegroeid. Tegelijkertijd krijgen we steeds meer aanmeldingen. In 2017 hebben we meer dan 800 intakes gehad. Dat is een stijging van ruim 300% in de afgelopen 10 jaar.

Overigens hebben we veel meer dan 800 aanmeldingen ontvangen in 2017. Door deze toenemende vraag worden de wachttijden steeds langer. De wachttijden voor kinderen en adolescenten zijn nu beide langer dan een jaar. Bekijk het overzicht van de actuele wachttijden.

De sterke toename van zorgaanvragen vraagt volgens Hoofd Genderdysforie Martin den Heijer om een dubbele aanpak:
''Allereerst is de wens dat genderzorg niet alleen in VUmc, maar door heel Nederland wordt aangeboden. Het ministerie van Volksgezondheid, Sport en Welzijn erkent het probleem van de lange wachttijden en zoekt samen met VUmc en andere zorginstellingen, ziektekostenverzekeraars  en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) naar mogelijkheden om de zorg ook elders in het land te kunnen bieden. Verder is de laatste jaren de transgenderzorg bij VUmc per jaar met 20% uitgebreid.''

Meer weten over de geschiedenis van transgenders in Nederland? Recent is een boek hierover verschenen: Transgender in Nederland, Een buitengewone geschiedenis. Historicus Alex Bakker legt hierin onder andere uit hoe de beeldvorming in zes decennia is veranderd. Nu werkt hij aan een boek over de transgenderzorg door VUmc en dit boek komt volgend jaar uit.

In ons volgende artikel uit deze reeks lees je meer over wachttijden.

Bron: Origineel